منزلت اجتماعی سادات بغداد در عصر سوم عباسی (334 - 447ق)

چکیده سادات که در جریان حکمرانی امویان و دوره های اول و دوم خلافت عباسیان از وضعیت اجتماعی مساعدی برخوردار نبودند، در عصر سوم عباسی که مقارن با تشکیل حکومت آل بویه بود، توانستند از آزادی عمل موجهی برخوردار شده و به تبع آن با حضور در فعالیت های فرهنگی در میان مردم و فعالیت های سیاسی در دستگاه حاکمه و از طریق پذیرش پست هایی چون نقابت، سفارت، امیرالحاجی و... وجهه مناسبی را در جامعه کسب کنند. پژوهش حاضر درصدد است تا با رویکردی توصیفی و بهره گیری از روش های آماری، افراد،جایگاه و منزلت اجتماعی سادات شاخص بغداد را از زمان شکل گیری حکومت آل بویه تا سقوط آن در دوره ای 113ساله مورد شناسایی و بررسی قرار دهد. با مطالعه و بررسی منابع تاریخی، 21 نفر از سادات شاخص در عصر سوم عباسی شناسایی شده و با تعیین شاخص های منزلت اجتماعی که شامل نگرش علمی، محل سکونت، وضعیت اقتصادی، تالیفات و مقبولیت است با برآیندهای بالا، متوسط و پایین ارزیابی شده ودر نهایت فراوانی آنها در قالب جداول و نمودارهایی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده نشان دهنده آن است که نگرش علمی نقلی با 7/85 درصد، وضعیت اقتصادی بالا با 9/61 درصد، تالیفات محدود با 6/47 درصد، بیشترین تعداد فراوانی را به خود اختصاص داده است. نیز شاخص مقبولیت از دید مردم با کسب 2/95 درصد (بالا)، از دید آل بویه با 6/66 درصد( بالا) و از دید عباسیان با 1/57 درصد( متوسط)، بیشترین فراوانی این شاخص ها را به خود اختصاص داده اند. در بخش رابطه معنادار نیز بین نگرش علمی و مقبولیت از دید مردم و بین وضعیت اقتصادی و مقبولیت از دید عباسیان رابطه معنادار ایجاد شد. مجموع بررسی شاخص های مذکور درصد بالای منزلت اجتماعی سادات را در عصر سوم عباسی نشان می دهد.